Με τη φράση αυτή ο
Άγγλος βυζαντινολόγος Στίβεν Ράνσιμαν περιγράφει την κατάληψη της Πόλης
από τους Οθωμανούς, τις εκτεταμένες λεηλασίες και την πανηγυρική είσοδο
του Μωάμεθ του Πορθητή στην Αγία Σοφία το βράδυ της άλωσης, όπου, «αναβάς επί της Αγίας Τραπέζης», ευχαρίστησε τον Αλλάχ.
Οι αιτίες της πτώσης
Η κατάληψη της
Πόλης από τους Μωαμεθανούς ήταν το τραγικό τέλος μιας θλιβερής ιστορίας
με ποικίλες διαπλοκές, εντός και εκτός των τειχών. Το ειδεχθές έγκλημα
των σταυροφόρων του 1204, η πνευματική παρακμή, τα θρησκευτικά πάθη, οι
προσπάθειες επιβολής της Ένωσης των Ορθοδόξων με τους Ρωμαιοκαθολικούς,
οι εμφύλιοι σπαραγμοί και η περικύκλωση της Κωνσταντινούπολης από
διάφορους εχθρούς ήσαν από τις κυριότερες αιτίες της πτώσης της
Βασιλεύουσας. Ιδιαιτέρως δε η αίσθηση της αυτάρκειας και η λήθη των
ευεργεσιών του Θεού, δεν επέτρεπαν την αλλαγή της νοοτροπίας, παρόλο
που, όπως αναφέρεται σε ιστορικές πηγές, ο Θεός προειδοποιούσε, τόσο με
φωτισμένους ανθρώπους, όσο και με διάφορα φυσικά φαινόμενα, για την
επερχόμενη καταστροφή.